6 Teker Kamyonet Kaç Ton Taşır? Etikette Değil, Ruhsatta Yazana İnan!
“6 teker kamyonet kaç ton taşır?” sorusu bana hep eksik gelmiştir. Çünkü bu soruyu soranların bir kısmı, cevabı zaten kafasında belirlemiş olur: “Biz 5 ton da yükledik, yürüdü.” İşte tam burada itiraz ediyorum. Yürümek başka, yasal ve güvenli taşımak başka. Etikette yazan beygir gücü, kasanın genişliği ya da araca taktığınız krom aksesuarlar değil; ruhsattaki azami yüklü ağırlık (AYA/GVWR) ve boş ağırlık gerçeği belirler. Rakamı büyüten çoğu yorum, pratikte kısa vadeli kazanç, uzun vadede ise maliyet ve risk demektir.
—
Kavram Karmaşası: “6 Teker Kamyonet” mi, “Kamyon” mu?
Türkiye’de dilimiz, mevzuattan daha esnek. Halk dilinde 6 teker denilince, ön aksta tek, arka aksta çift lastik olan iki dingilli araçlar akla gelir. Fakat “kamyonet” ile “kamyon” hukuken farklıdır.
Kamyonet (çoğunlukla N1): Azami yüklü ağırlık 3.500 kg’a kadar olan hafif ticari.
Orta sınıf 6 teker (çoğunlukla N2): 3.500 kg üstü, örneğin 7.500 kg AYA sınıfına giren iki dingilli araçlar. Halk hâlâ “kamyonet” dese de mevzuat dilinde artık kamyondur.
Bu ayrımı görmezden gelerek “6 teker şu kadar taşır” demek, bir kafeden çıkıp “kahve makinesi bildiğin sanayi kazanı” demeye benzer: benzer görünürler ama yükümlülükleri, sigortaları ve cezaları başkadır.
—
Yasal ve Teknik Çerçeve: Kapasite Nasıl Hesaplanır?
Faydalı yük kapasitesi = AYA (GVWR) – Boş ağırlık – (şoför + yakıt + ekipman).
Bu kadar. Formül kısa, sonuç nettir. Örnekleyelim:
N1 sınıfı, 3.500 kg AYA olan tipik bir 6 teker “kamyonet” varsayalım.
Boş ağırlık 2.100–2.400 kg bandında olabilir.
Faydalı yük çoğu senaryoda 1.100–1.400 kg aralığına iner.
“1.5 ton taşırız” diyenler; yakıt, kasa, lift, tente, takım çantası, yolcular derken bu hesabı kolayca aşıyor.
N2 sınıfı, 7.500 kg AYA olan iki dingilli 6 teker bir araçta (artık kamyon):
Boş ağırlık 3.500–4.200 kg bandındaysa, faydalı yük pratikte 3.000–4.000 kg olur.
Kasaya eklenen üstyapı (frigo, kapalı kasa, vinç) arttıkça bu rakam aşağı gelir.
“Biz 6–7 ton yüklüyoruz, sorun olmadı” diyenlerin dayandığı tek veri “henüz başa bir şey gelmemiş olması.” Bu, istatistik değil, şanstır.
—
Tartışmalı Noktalar: Sahadaki Ezberler Neden Tehlikeli?
“Dingil sayısı = kapasite” yanılgısı: 6 teker görmek çoğu kişiye güven verir. Oysa dingil başına düşen yasal yük, lastiklerin yük endeksi, yay ve fren sisteminin sınırları belirleyicidir.
“Kısa mesafe, bir şey olmaz” bahanesi: En çok kazalar, “şuradan şuraya” denilen güzergâhlarda olur. Fazla yük, fren mesafesini uzatır; inişte ısıyı, düzlükte yorulmayı büyütür.
“Köy yolu, kantar yok” rehaveti: Cezayı geçtim, kaza anında sigorta ve sorumluluk zinciri boşa düşebilir. Masraf yalnız cüzdanı değil, özgürlüğü de bulabilir.
“Motor güçlü, çeker” iddiası: Çekmek başka; durabilmek ve yön değiştirebilmek bambaşka. Güç, güvenliğin ikamesi değildir.
—
Güvenlik Boyutu: Fren, Lastik, Dingil Yükü
Faydalı yük kadar, yükün nasıl yerleştirildiği de kritiktir.
Ağırlık merkezi yükseldikçe devrilme riski artar.
Dingil dağılımı bozulduğunda tek bir lastiğe binen yük, lastiği ısıtır; patlakla sonuçlanabilir.
Fren ekipmanı fazla yükte daha çabuk ısınır; fading başlar, pedalda güç vardır ama duruş yoktur.
Süspansiyon takozuna dayanmış bir arka taraf, “taş gibi” hissettirebilir; bu, güven değil alarm işaretidir.
—
Kısa Cevap / Uzun Cevap: 6 Teker Kamyonet Kaç Ton Taşır?
Kısa cevap: Ruhsatta ne yazıyorsa o.
Uzun cevap:
3.5 ton AYA sınıfındaki 6 teker kamyonetlerde ~1.1–1.4 ton bandı makul ve yasal sınırdır.
7.5 ton AYA iki dingilli araçlarda (halkın “6 teker” dediği kamyon) ~3–4 ton aralığı gerçekçidir.
Bu aralıkların dışına çıkınca, mevzuat dilinde artık kamyonlardan, hatta daha yüksek sınıflardan söz ediyor olabiliriz. “Kamyonet” diyerek risk küçülmez.
—
Provokatif Sorular: Tartışmayı Açalım
5 ton yükleyip kazasız döndüğünüz her sefer, gerçekten “doğru” yaptığınızı mı kanıtlar; yoksa hâlâ istatistikten mi çalıyorsunuz?
Lastiğinizin yük endeksine bakmadan “aracım taşır” demek, güvenlik kararını kulaktan dolma bilgiye ihale etmek değil mi?
Sigortanın, muayenenin, garantinin sınırlarını bilmeden yapılan her fazla kilo, kimin hakkını ve riskini satın alıyor?
Kısa vadede fazla kilo kâr gibi görünürken, fren balatası, disk, lastik, şanzıman ve amortisör ömründen götürdüğü parayı gerçekten hesaplıyor musunuz?
—
Sonuç: Kapasite Cesaretle Değil, Hesapla Başlar
6 teker kamyonet kaç ton taşır? sorusunun dürüst cevabı; “Ne kadar taşıyabileceğin değil, ne kadar taşıman gerektiği ve taşıyabileceğin kadarına saygı duyduğundur.” Mevzuatı ve mühendisliği yok sayan her pratik çözüm, bir gün en pahalı çözüme dönüşür.
Kendi aracınızın ruhsatındaki AYA, boş ağırlık, lastik yük endeksi ve üst yapı ağırlığını yazıp net kapasiteyi hesaplayın. Bu basit egzersiz, “komşu öyle yapıyor” ezberinden daha güvenilir bir gerçek sunar.
Söz sizde: Sahada gördüğünüz en yaygın “fazla yük” efsanesi nedir? Kendi hesabınızı, ölçümlerinizi ve deneyimlerinizi paylaşın ki bu başlık, “duyduğumu değil, bildiğimi yazdım” diyenlerin bilgi arşivi olsun.